Stalkware kâbusu

‘Stalklamak’ ifadesi dilimize yerleşti. Fiil haliyle ‘to stalk’ İngilizce’de birini sessizce, deyim yerindeyse çaktırmadan izlemeyi, takip etmeyi, onun ne yaptığından haberdar olmayı anlatıyor. 
 

Bu yüzden ‘stalklamak’ kelimesi dilimize özellikle sosyal medyada birini, iz bırakmadan takip etmeyi anlatmak için kullanılıyor. Örneği eski sevgiliniz hesabını size kapattı ama siz sahte bir hesapla ona yeniden arkadaşlık isteği gönderip, takip etmeye başladıysanız, kimle nerede ne yaptığını paylaşımlarından gizli gizli izliyorsanız onu ‘stalkluyorsunuz’ demektir.

Stalkware yazılımlarla başka biri sizi takip edebilir
Bu sinsi takip ne yazık ki sadece sosyal medyayla sınırlı kalmıyor. Öyle casus uygulamalar var ki, telefonunuza ya da bilgisayarınıza yerleştiği an cihazınızda yaptığınız her şey başka biri takip edilebilir hale geliyor. Bu tip casus yazılımların genel adı da yine aynı kelimeden türeyen ‘stalkware’.

Ve durum giderek ciddi bir hal alıyor. Norton bilgisayar güvenlik ürünleri ailesinin bir parçası olan Norton Labs'in yaptığı araştırmaya göre stalkerware yazılımlarının kullanım oranında Eylül 2020-Mayıs 2021 arasında yüzde 63 artış oldu. Stalkerware yazılımları yüklendikten sonra, bir kişinin bilgisayar ya da telefonda yaptığı her şeyi takip etmenizi sağlıyor. Eğer yeterince yakınındaysanız o kişinin telefon görüşmelerini de dinleyebilirsiniz.

Cihazınızda Stalkerware yazılımı olup olmadığını nasıl anlayabilirsiniz?
Bu korkutucu tablo elbette akla hemen yukarıdaki soruyu getiriyor. Ya cihazımızda böyle bir yazılım yüklüyse ve biz bunu bilmiyorsak?

Güvenlik uzmanları bu tür yazılımlarını tespit etmek zor olduğunu, hatta teknolojiyle arası iyi olanların bile bazen zorlanabildiği ifade ediyor. Yine de bazı işaretleri dikkate almanızda fayda var. Örneğin telefonunuz kendiliğinden sürekli açılıp kapanıyorsa ve pili normalden çok daha hızlı bitiyorsa şüpheli bir durumla karşı karşıya olabilirsiniz. Bunlar telefonda Stalkerware'in yüklü olabileceğinin göstergeleri arasında.
 

Bazı durumlarda da SMS yoluyla gönderilen linklere tıklanması sonucu, stalkware yazılım telefona yüklenebiliyor.
 

Cihazının ele geçirildiğinden şüphelenenlerin telefonlarını tekrar fabrika ayarlarına döndürmeleri ve sosyal medya hesaplarını kimlik doğrulama yöntemleriyle sıfırlamaları tavsiye ediliyor.
 

Yasal önlemler başladı 
Bu yazılımları çoğu zaman genç yaştaki çocuklarını takip etmek isteyen ebeveynler kullansa da, son zamanlarda en çok sevgililerini gizlice izlemek isteyenler tarafından indiriliyor. Konu özellikle, kadın mağdurlar yüzünden gündemde.
 

Yarattığı tehditler yüzünden birçok ülke bu tip yazılımların kullanılmasını yasalarla engellemeye çalışıyor. Örneğin Fransa’da 2020'den bu yana Fransa'da ev içi şiddet yasasının bir parçası olarak 'gözetleme ve konum takibi' yapan kişiye bir yıla kadar hapis cezası veriliyor. Eğer casusluk yapan kişi sevgiliniz veya eşiniz ise bu süre uzayabiliyor.
 

Kadınlara yönelik tehditler 
ABD’de ise Elektronik Sınır Vakfı'nın (Electronic Frontier Foundation) Siber Güvenlik Direktörü Eva Galperin, gitgide büyüyen bu probleme çözüm bulmak için 2019'da Stalkerware Karşıtı Koalisyonu'nu kurdu.
 

Galperin, aile içi şiddet ve tecavüz mağdurlarının güvenlik konusundaki endişelerini duyunca böyle bir girişime ihtiyaç olduğuna karar verdi. Aynı zamanda karşılaştığı ev içi şiddet vakalarının neredeyse tümünde Stalkerware kullanıldığını söyledi.

Google reklamları kaldırdı
Galperin iki yıldır anti-virüs programları üreten şirketlerle görüşüyor ve Stalkerware yazılımlarıyla ilgili farkındalık yaratmaya çalışıyor.
Ekim 2021’de Google, bu tip casusluk yazılımlarının reklamlarını web sitesinden kaldırmaya karar verdi.
 

Yine ABD'de Cornell Üniversitesi, sanal taciz vakalarını azaltmak için CETA isimli bir klinik kurdu. CETA, mağdurlarla çalışarak bu konuda veri topluyor ve araştırmalar yürütüyor.
 

CETA'dan Rosanna Bellini, bazen mağdurlara telefonlarındaki takip uygulamalarını derhal silmektense, sonrasında neler yapacağını planlayarak ve gerekirse birinden yardım aldıktan sonra silmeyi tavsiye ettiklerini söylüyor. Bunun nedeni ise daha önce uygulamanın silindiğini fark eden takipçinin saldırganlaştığı örnekler olması.
 

ABD Federal Ticaret Komisyonu ise Eylül'de SpyFone isimli bir yazılımın kullanımını insanların hareketlerini takip edip paylaştığı gerekçesiyle yasakladı.
 

Federal Ticaret Komisyonu şimdi de habersiz bir şekilde telefon üzerinden konum bilgisi alıp satan şirketleri araştırıyor.