Okullar açılırken öğrencilerin internet güvenliği için ne yapmalı?

Eylül ayının gelmesiyle birlikte milyonlarca öğrenci ve ebeveyn için yeni eğitim-öğretim yılının heyecanı başlıyor. Okulların açılması, öğrencilerin ev ödevlerini ve okul projelerini tamamlamak için bilgisayarları başında daha fazla web taraması yapacakları ve aradıkları bilgiye ulaşmak için daha önce aşina olmadıkları pek çok sayfada gezinecekleri anlamına da geliyor. Öğrencilerin başarılarını artırması ve kendilerini geliştirmesi için sonsuz fırsatlar sunan internet, aynı zamanda barındırdığı siber tehditler nedeniyle ebeveynleri de endişelendiriyor. Bu nedenle hem öğrencilerin hem de ailelerin internet güvenliği konusunda bilinçli olmaları ve gerekli önlemleri almaları büyük önem taşıyor.

Siber tehditler ve öğrenciler için riskler

Öğrencileri bekleyen en önemli siber güvenlik risklerini şöyle sıralayabiliriz;

Kişisel veri sızıntıları: Öğrenciler aradıkları bir bilgiye ulaşabilmek için çoğu zaman gezinmekte oldukları web sitelerinin istediği bilgileri çok düşünmeden verme eğilimde oluyorlar. Özellikle çok aranan ödev konularına hatta bazen istenen ödev ya da projenin tamamlanmış haline kısa yoldan ulaşmak için kişisel bilgilerini kolayca verebiliyorlar. Bazı sitelerde bu hazır ödevlerin satışı dahi yapılıyor. Bu tür platformları kullanan öğrenciler kişisel bilgilerinin yanında ebeveynlerine ait kredi kartı numarası gibi kritik bilgileri de verebiliyorlar. Bu bilgilerin dolandırıcılık amacıyla kullanılması maddi zararın yanında aile ilişkilerine de zarar verebiliyor.

Zararlı yazılımlar: Bir ödev ya da projeyi tamamlamak için başta internet forumları olmak üzere çeşitli platformlardan indirilen dosyaların içine gizlenmiş olan virüsler, truva atları ve diğer kötü amaçlı yazılımlar, kullanılan cihaz içindeki tüm verilerin kaybedilmesine ya da kötü amaçlı kişilerin eline geçmesine neden olabiliyor. Özellikle mobil cihazlarda bu tuzağa düşülürse öğrencinin fotoğrafları, videoları ve özel yazışmaları da kötü amaçlı kişilerin eline geçebiliyor.     

Siber zorbalık: Günümüz gençliği için son derece önemli bir konu haline gelmiş olan siber zorbalığa maruz kalmak öğrencileri psikolojik ve duygusal olarak fazlasıyla etkiliyor. Özellikle sosyal medyada uzun süre siber zorbalığa maruz kalan bir öğrencinin durumu fark edilmezse çok büyük sorunlar yaşanabiliyor.

İnternet bağımlılığı: Öğrenciler hem eğitim hem de eğlence amacıyla bilgisayar başında çok uzun süre geçirebiliyor. Fazlasıyla çevrimiçi olmak okul başarısını olumsuz etkilediği gibi dikkat dağınıklığı, sosyal ilişki kurmakta zorlanma, duruş bozukluğu ve obezite gibi farklı problemlere de neden olabiliyor.

Öğrencilerin internet güvenliği için öneriler

Öğrencilerin internetten güvenli bir şekilde faydalanabilmesi için dikkat etmeleri gereken en önemli konular şu şekilde sıralanıyor; 

Parola güvenliği: Güçlü ve benzersiz parolalar kullanın. Aynı parolayı birden fazla yerde kullanmayın. Çok fazla üyeliğiniz varsa bir parola yöneticisi kullanın.  

Kişisel bilgi paylaşımı: Güvenilirliği hakkında bilgi sahibi olmadığınız web siteleri ile hiçbir kişisel bilginizi paylaşmayın. Bir dosyayı indirebilmeniz için sizden kişisel bilgilerinizi isteyen platformlara güvenmeyin. Hazır ödevlere erişebileceğinizi iddia eden hiçbir siteye üye olmayın, ödeme yapmayın, bu sitelerden hiçbir dosyayı indirmeyin ve uygulama mağazalarında yer alsa bile hiçbir uygulamayı telefonunuza indirmeyin.  

Antivirüs programı: Bilgisayarlarınızı ve mobil cihazlarınızın işletim sistemlerini güncel tutun. Yeni güvenlik yaması uyarısı geldiğinde güncellemenizi yapın. Bilgisayarınıza mutlaka bir antivirüs programı kurun.   

Sosyal medya kullanımı: Paylaşımlarınızda dikkatli olun. Ev adresiniz, telefon numaranız gibi kritik kişisel bilgilerinizi kimseyle paylaşmayın.    

Siber zorbalığın bir parçası olmayın: İnsanları kıracak, üzülmelerine neden olacak yorumlar yapmayın. O an sizin için pek önemli gibi görünmese de yaptığınız yorumlar nedeniyle bir insanın kalbinde derin yaralar açabileceğinizi unutmayın. Size söylenmesinden hoşlanmayacağız hiçbir şeyi başkasına söylemeyin. 

Cihazlarınızı başıboş bırakmayın: Her ne kadar güvenli bir yerde olduğunuzu düşünseniz de bilgisayarınızın veya cep telefonunuzun olduğu yerden uzaklaşmayın. Eğer ayrılmanız gerekiyorsa ekran kilidini aktif hale getirin. 

Ebeveynlere öneriler

İnternet kullanım kuralları: Çocuklarınıza uygun internet kullanımı konusunda açık kurallar koyun ve bu kurallara uyup uymadıklarını takip edin.   Bunun için ebeveyn takibine yardımcı olan programları kullanabilirsiniz. Eğer bir ebeveyn kontrolü programı kullanıyorsanız çocuklarınızı mutlaka bu durumdan haberdar edin. 

Düzenli iletişim: Çocuklarınıza endişelerinizi paylaşın. Karşılaşabilecekleri dijital riskler ile ilgili bilgi verin. Hangi durumda ne yapmaları gerektiğini açıkça anlatın. Kendi yaşadığınız deneyimlerden örnekler vererek sizinle daha iyi empati kurmalarını sağlayın. Ortaya çıkan yeni siber saldırı metotları ve güvenlik riskleri hakkında kendinizi güncel tutun. Öğrendiklerinizi çocuklarınızla da paylaşın. Açık iletişimi düzenli olarak sürdürmek siber güvenlik için son derece önemlidir.

Örnek olun: Çocuklar öğrencilik yıllarında ebeveynlerinin davranışlarını örnek alma eğilimindedir. İyi bir internet kullanıcısı örneği sergilemiyorsanız çocuğunuzdan da beklemeyin.   

Eğitim ve farkındalık: Öğrenciler, siber güvenlik konusunda düzenli olarak eğitilmeye ihtiyaç duyar. Ebeveynler ve öğretmenler, çocuklara güvenli internet kullanımı konusunda rehberlik etmelidir. Çocuğunuzun okulunda bu konuda bir eğitim verilip verilmediğini sorun. Eğer verilmiyorsa çevrimiçi olarak bu eğitimi almalarını sağlayın. 

Siber zorbalık önlemi: Öğrenciler, siber zorbalık durumunda ailelerine haber verme konusunda isteksiz olabilir. Siber zorbalık genellikle sınıf arkadaşları ve okul çevresinden geldiği için çocuğunuzun sosyal medya hesaplarını düzenli olarak kontrol edin. Çocuğunuzla konuşup uygun bir dille kötü bir deneyim yaşayıp yaşamadığını sorun. Aynı zamanda “Benim çocuğum yapmaz” diye düşünmeyin ve siber zorbalık konusunda çocuğunuza gerekli uyarılarda bulunun.     

İnternetin eğitimde büyük faydaları olmakla birlikte öğrencilerin güvenli bir şekilde faydalanmaları için ebeveynleri tarafından desteklenmesi gerekir. Ebeveynler çocuklarına ihtiyaç duydukları desteği vermeli ve çevrimiçi deneyimlerini yakından takip etmelidir.