NFT (Non-Fungible Token) nedir?

Bitcoin madeni para gibiyse, NFT (non-fungible token) benzersiz bir dijital varlığa bağlı benzersiz bir dijital sertifika gibidir. Kısaca, ethereum tabanlı Blockchain teknolojisiyle çalışan, taklit edilemeyen token (ruhsat) anlamına gelir. NFT, fiziksel bir öğenin fiziksel mülkiyetiyle aynı değildir, ancak fiziksel varlıkların dijital temsillerinin sahibi olmanızı sağlar. NFT’ler dijital içerikler, oyun öğeleri, fiziksel öğeler, sanat eserleri, yatırımlar ve teminatlar için kullanılabilir. Değiştirilemez olan ve kopyalanamayan tokenlar veya NFT'ler, blok zincirindeki benzersiz tanımlama kodları ve onları birbirinden ayıran sayısal ifadesidir.

NFT eşdeğerde alınıp, satılamaz
Teknoloji dünyasında ‘fungible’ kavramı değiştirilebilir, takas edilebilir olmayı ifade eder. 1 Bitcoin kripto para biriminin blok zincirindeki bir başka 1 Bitcoin ile eşit olması ya da 1 Amerikan Doları'nın dünyanın herhangi bir yerindeki 1 Amerikan Doları ile eş değer olması gibi.

NFT’ler ise kripto para birimlerinin aksine, ‘fungible’ değildir yani eşdeğerde alınıp satılamaz veya takas edilemez. NFT’den bahsedildiğinde, ortada benzersizliği nedeniyle sahip olunmak, el değiştirilmek istenen bir varlık vardır, token da bu varlığın blok zincirindeki kaydının sayısal karşılığıdır.

Şöyle düşünelim: Fiziksel bir mağazadan kitap aldığınızı varsayalım. Ücretini ödersiniz ve onun sahibi olursunuz değil mi? Dijital ortamda ise şarkı dosyası, film ya da oyun indirirseniz, e-kitap satın alırsanız, o ürünün sahibi olmazsınız. Bu ürünlerin karşılığında para ödemeniz durumu değiştirmez. Şimdiye kadar satın aldığınız her dijital ürünü, yalnızca satın aldığınız mağaza onu elinizde tutmanıza izin verdiği sürece kullanılabilirsiniz. Dijital ürün aldığınızda ödediğiniz ücretle lisanslama anlaşması yapmış olursunuz.

NFT’ler varlıkların dijital temsilleridir. Bu yüzden dijital pasaportlara benzetilirler çünkü her bir token (ruhsat), onu diğer token’lardan ayırmak için benzersiz, devredilemez bir kimlik içerir.

Fiziksel dünyada geçerli mi?
NFT’yi bu tanımlardan dolayı sadece dijital dünyada kullanılan bir araç olarak düşünmeyin. NFT, fiziksel dünyadaki eserleri, mülkleri temsil etmek için de kullanılabilir. Gerçek dünyadaki somut varlıkların ‘tokenlaştırılması’, dolandırıcılık olasılığını azaltırken, bunların daha verimli bir şekilde satın alınmasına, satılmasına ve ticaretinin yapılmasına olanak tanır. NFT'ler ayrıca insanların kimliklerini, mülkiyet haklarını ve daha fazlasını temsil etmek için kullanılabilir. NFT'ler aracıları kaldırabilir, sanatçıları izleyicilerle buluşturmak için kullanılabilir, işlemleri basitleştirebilir, iş süreçlerini iyileştirebilir, yeni pazarlar ve yeni yatırım biçimleri yaratabilir. NFT'ler, dijital alanda kimlik yönetimi için de kullanılabilir.

NFT'ler dijital olarak benzersizdir, iki NFT aynı değildir, birbirleriyle toplanamaz. Her NFT'nin bir sahibi olmalıdır ve bu kamuya açık bir kayıttır, herkesin doğrulaması kolaydır. NFT'ler, ethereum blok zinciri kullanılarak oluşturulan her şeyle uyumludur. Bir etkinlik için bir NFT bileti, tamamen farklı bir NFT için her ethereum pazarında takas edilebilir. Örneğin, bir sanat eseri, bilet karşılığında takas edilebilir. İçerik oluşturucular, çalışmalarını her yerde satabilir ve küresel bir pazara erişebilir. İçerik oluşturucular, kendi çalışmaları üzerindeki mülkiyet haklarına sahip olabilir ve doğrudan yeniden satış telif hakkı talep edebilir. Öğeler şaşırtıcı şekillerde kullanılabilir. Örneğin, dijital sanat eseri, merkezi olmayan bir kredide teminat olarak kullanılabilir.

Yüksek miktarlara satılan NFT’ler
Kısa süre önce Twitter CEO'su Jack Dorsey, "just setting up my twttr." yazdığı ilk tweet'in tokenize edilmiş bir versiyonunun bağlantısını tweetledi. İlk tweet'in NFT versiyonu 2.9 milyon dolara satıldı. Sanatçı Beeple'ın dijital bir eseri, bir İngiliz müzayede evi tarafından yapılan çevrimiçi müzayedede orijinalliğinin garantisi olarak bir NFT ile 69.4 milyon dolara satıldı. Sanal gerçeklik oyunu Decentraland, uygun gördüğünüz gibi kullanabileceğiniz sanal arazi parsellerini temsil eden NFT'leri satın almanıza izin veriyor. Nyan Cat ismiyle bilinen uçan bir hareketli pop-art kedi resim dosyası 500 bin dolardan fazlaya satıldı. Müzisyen Grimes dijital sanat eserlerinin bir bölümünü 6 milyon doların üstünde bir değere sattı. NBA Top Shot uygulaması aracılığıyla satılan Lebron James’in smaç video NFT’si 77 bin dolara alıcı buldu. Bu örneklerde çok yüksek miktarlar söz konusu ancak durum hep böyle değil elbette; NFT’lerin popülaritesi her geçen gün artıyor ve ticareti herkes tarafından yapılabiliyor.

Geleceği var mı?
NFT hayatımızda kalıcı olacak mı? Her yeni dijital ürün ya da araç için sorulan bu soru yine gündemde. NFT çok yeni bir teknoloji, anlaşılması ve yaygınlaşması yıllar alabilir.  Bu süreçte hayatımızda kalıcı ve etkili olabileceği gibi, patlayan bir balon gibi yok da olabilir. Şu an için NFT satışlarının hacminin ve değerinin yükselmeye devam ettiğini söyleyebiliriz. Gelecekte NFT'ler için sağlam ve sürdürülebilir bir pazar sağlanması için, alıcı ve satıcıların yaptıkları anlaşmaların daha iyi anlaşılmasını sağlamaları şart.

Kaynakça
https://www.slashgear.com/what-is-nft-a-simple-explanation-for-the-crypto-newb-12663506/
https://www.investopedia.com/non-fungible-tokens-nft-5115211
https://www.usatoday.com/story/tech/news/2021/03/22/twitter-ceo-jack-dorsey-sells-nft-first-tweet-2-9-m/6958529002/
https://ethereum.org/en/nft/