Blockchain ve Bitcoin dünyasına giriş

Bitcoin ve Blockchain, geçtiğimiz yıllarda da adını duyduğumuz ama belki de pek ilgilenmediğimiz iki yeni terimdi. Şimdi, adlarının geçmediği haber kalmadı gibi. Sadece piyasalarla ya da teknolojiyle ilgilenenlerin de değil ev hanımından, öğrencisine pek çok kişinin odağında ikisi de. Bitcoin’in yanı sıra pek çok alt coin de girdi hayatımıza. Bir yanda kısa sürede servet sahibi olanları duyuyoruz, diğer yanda bu yeni dünyada yapılan dolandırıcılıkları ve bu yüzden büyük paralar kaybedenleri...  Adları çok geçse de tam olarak ne olduklarını bilen hâlâ çok az. Bu bilinmezlik, kötü niyetli kişiler için açık bir alan yaratıyor. Mağdurların sayısı yükseliyor. O yüzden gelin Blockchain’in ve Bitcoin’in ne olduğuna, neyi amaçladığına bakalım.

Blockchain nedir?
Blockchain (blok zinciri), birbirleri hakkında hiçbir şey bilmeyen insanlar arasında merkezi bir yönetici olmadan elektronik parayı yönetmek için kullanılan bir algoritma ve dağıtılmış veri yapısıdır. İşlemlerin kronolojik ve halka açık olarak kaydedildiği dijital bir defter olarak da tanımlanabilir ve bu teknolojik altyapı ve protokollere ‘Dağıtılmış Defter Teknolojisi (DLT)’ ismi verilir.

Kim, neden kurdu?
Orijinal blok zinciri 2008 yılında Satoshi Nakamoto takma ismiyle ilk büyük ölçekli kripto para birimi olan ve hükümet ve kurumlardan tamamen bağımsız Bitcoin'i desteklemek için icat edildi. Satoshi Nakamoto’nun hedefi, insanların aracı, düzenleme veya diğer tarafları tanıma veya güvenme ihtiyacı olmadan, sürtüşme yaşamadan para harcamasıydı.

Blockchain ilk oluşturulduğunda tam potansiyeli herkes için anlaşılır değildi. Günümüzde zincirin uygulanabileceği daha fazla alan ve gelecekte gideceği daha fazla yol var. Bitcoin, muhtemelen Blockchain'in en yaygın bilinen uygulaması; ancak bu, sadece bir başlangıç.

Nerelerde kullanılabilir?
Blockchain teknolojisi, finans kurumları, sağlık hizmeti sağlayıcıları, işletmeler ve daha fazlası için maliyetleri düşürmek, işlemleri hızlandırmak ve veri güvenliğini iyileştirmek için kullanılabilir. Bu teknoloji henüz geniş çapta benimsenmemiş olsa da, bilgi alışverişi için güvenilir, kriptografik bir sistem sunarak iş yapma şeklimizi önemli ölçüde değiştirme potansiyeline sahip.

Nasıl çalışır?
Bir blok zinciri, bir dizi kayıttan oluşur. Her blok, -kriptolardan- oylama kayıtlarına ve tıbbi verilere kadar her şeyi içerebilen belirli verilerin işlemlerinin bir kaydıdır. Her yeni blok, kabul edilmiş geçmiş zinciri oluşturmak için önceden mühürlenmiş bloklara bağlanır, böylece her harcamanın doğrulanmış bir kaydı korunur. Bir blok tamamlandığında ve artık yeni verilerle güncellenemediğinde, zincire eklenir ve başka bir yeni blok oluşturulur. Ağın algoritması, her işlemin benzersiz olmasını sağlar.

Madencilik ve Bitcoin nedir?
Blok zincirinin işlevselliği ve güvenliği, işlemlerin sırasını kabul eden binlerce düğümden (node) oluşan ağ ile sağlanır. Bu işlemlerin ve bakiyelerin kaydı, düğümlerin yüzde 51’i bağımsız kaldığı sürece güvende kalır. Bu nedenle, blok zincirinin bütünlüğü çok sayıda katılımcı gerektirir. Bu zincirin en yenilikçi yönlerinden biri, her yeni blok yerleştirildiğinde ve zincire bağlanıldığında bir düğümü sabit bir ödülle rastgele ödüllendirerek düğümleri yoğun fikir birliği oluşturma sürecine katılmaya teşvik etmesidir. Bugünlerde adını yine sıkça duyduğumuz ‘madencilik’, katılımcıların aldığı zincire katkı sağlamak için aldığı ‘coin’lerin oluşturduğu birikime denir. Yani şöyle düşünebilirsiniz; bu zincirin bağımsız şekilde ayakta kalması için dijital para ödeniyor, bu paralara coin deniyor. Bunların başında da ‘Bitcoin’ geliyor.

Hash ne demek?
Blok zinciri merkezi olmadığı için, barındırdığı tüm bilgiler halka açıktır. Merkezi olmayan bir sistem, bilginin dünya çapında dağıtılan birçok bilgisayarda depolandığı ve bunları kontrol edecek belirli bir taraf veya otorite olmadığı anlamına gelir. Blockchain düğümleri, herhangi bir işlem bloğunun benzersiz bir tanımlayıcısını oluşturmak için Hash işlevlerini kullanır. Hash tek yönlü bir kriptolama yöntemidir. Her blok, önceki bloğun Hash değerini içerir. Hash, herhangi bir girdi verisini sabit uzunlukta bir sayı dizisine dönüştüren bir şifreleme işlevidir.

Blockchain’de güvenlik nasıl sağlanır?
Blockchain her işlemi, gönderenin özel anahtarıyla dijital olarak imzalamak ve bunu bir alıcının genel anahtarına yönlendirmek için geleneksel açık anahtar şifrelemesini kullanır. İnternette bir kripto işlemi yapmak isteyen iki kişi olduğunu hayal edin, her birinin bir genel ve bir özel anahtara sahip olması gerekir, bunlar temelde bir sanal kullanıcı kimliği oluşturmak için gerekli olan, uzun, rastgele sayılardır. Genel ve özel anahtar dijital bir imzayı oluşturur.

Adından da anlaşılacağı gibi, genel anahtar herkese açıktır. İlgili dizin aracılığıyla herkese erişilebilir ve tüm genel anahtar ve işlem bilgileri herkes tarafından görülebilir. Örneğin kripto para gönderecekseniz bunun yatırıldığı ve alındığı adres genel anahtardır. Genel anahtarın aksine özel anahtar her zaman gizli tutulmalıdır.

Özel anahtarı genel anahtarınızı açan kilit gibi düşünebilirsiniz. Özel anahtarınız, bazı karmaşık matematik yöntemleri kullanılarak genel anahtarınızı oluşturur ve bunları eşleşen bir çift yapar. Her iki anahtar da matematiksel olarak ilişkilidir, böylece bir kişinin özel anahtarı genel anahtarını açabilir ve bunun tersi de geçerlidir. Özel anahtarınızı kaybederseniz, genel anahtarınız ve fonlar erişilemez hale gelir ve dev blok zinciri boşluğunda kaybolur. Herhangi bir genel anahtara potansiyel olarak erişilebilir, ancak ilgili özel anahtara erişilmediği sürece bunlar güvenli kabul edilebilir.

Gelecek nasıl etkilenecek?
Geleceğin dijital dünyasında, herkesin kullanımına açık Blockchain teknolojilerinin birçok sektörde önemli bir yer tutacağı ortada. Ancak bunun gerçekleşmesi için hâlâ uzun bir yol var. Gelişmekte olan Blockchain endüstrisini beslemek ve daha destekleyici ve dostane bir ortam yaratmak için dünya çapındaki düzenlemelerde iyileştirme ihtiyacı gün geçtikçe artıyor. Hassas verilerimizi teknolojik bilgi birikimiyle, hızlı ve güvenli bir şekilde işleyebilmeliyiz. Toplum, özel bilgiye erişim ve sahip olma yolunda kamuya bağımlılığı ortadan kaldırmaya doğru ilerlediğinden, hükümetlerin ve özellikle bankacılık sektörünün Blockchain gelişmelerine uyum sağlaması kaçınılmaz görünüyor.

Kaynakça:
https://www.zdnet.com/article/blockchain-explained-in-500-words/
https://www.zdnet.com/article/blockchain-explained-in-plain-english/
https://coinmetro.com/blog/blockchain-explained-in-plain-english/#:~:text=Blockchain%20has%20been%20defined%20as,are%20recorded%20chronologically%20and%20publicly.&text=A%20blockchain%20consists%20of%20a,voting%20records%20to%20medical%20data
https://medium.com/swlh/blockchain-for-dummies-d3daf2170068
https://www.csoonline.com/article/3191619/faq-what-is-blockchain-and-how-can-it-help-business.html